Ξηρασία: Τι ευθύνεται για το φαινόμενο που «στεγνώνει» την Ευρώπη-Πώς θα… γλυτώσουμε στην Ελλάδα

Εξαιρετικά έντονες είναι πλέον οι συνέπειες που έχει επιφέρει η ξηρασία σε αρκετές ευρωπαϊκές, αμερικανικές αλλά και ασιατικές χώρες.

Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα της Μεγάλης Βρετανίας όπου πρόσφατα κηρύχθηκε κατάσταση ξηρασίας για τμήματα της νότιας, της κεντρικής και της ανατολικής Αγγλίας, της Πορτογαλίας, όπου η τιμή του νερού αυξήθηκε λόγω της εμφάνιση ξηρασίας, της Γαλλίας, όπου οκτώ τόνοι ψαριών συνολικά πέθαναν λόγω της εμφάνισης του συγκεκριμένου φαινομένου, αλλά και των ΗΠΑ, καθώς στο Τέξας, η ξηρασία ευθύνεται για την αποκάλυψη ιχνών… δεινοσαύρων που εμφανίστηκαν σε μια αποξηραμένη κοίτη ποταμού κοντά στην πόλη του Ντάλας, τη στιγμή μάλιστα που αντιμέτωπα με ξηρασία ή με κίνδυνο ξηρασίας σχεδόν τα 2/3 της Ευρώπης.

Τα νερά που βλέπουμε στην κοίτη των ποταμών μας, έρχονται από τη λεκάνη απορροής. Αν δεν έχουμε βροχοπτώσεις παρόμοιες με το μέσο ύψος της περιοχής, δημιουργείται κάποιο έλλειμα. Τα νερά της βροχής, συντελούν στο να συνεισφέρουν στην παροχή μέσα στην κοίτη του ρεύματος. Οι περιπτώσεις αυτές ισχύουν μεταξύ άλλων σε Γαλλία και Πορτογαλία, όπου τα ποτάμια τους είναι πολύ μεγάλα».

Τι ακριβώς είναι η ξηρασία

Μιλώντας επιπλέον για το ζήτημα της ξηρασίας, ο Καθηγητής αναφέρει πως «αν δώσουμε έναν ορισμό, υδρολογικά ή μετεωρολογικά, τότε μπορούμε να πούμε ότι συμβαίνει όταν έχουμε βροχοπτώσεις οι οποίες είναι μικρότερες από το διπλάσιο μέγεθος της μέσης θερμοκρασίας του μήνα. Δηλαδή, αν η θερμοκρασία αυτή κυμαίνεται στους 30°C βαθμούς και η ένταση της βροχής είναι μικρότερη από 60 χιλιοστά, τότε λέμε ότι εμφανίζεται ξηρασία σε αυτόν το μήνα».

Λέει επιπλέον ότι, «αν υπάρξει μαρασμός των φυτών που θα οδηγήσει στην καταστροφή τους, τότε και πάλι λέμε ότι είχαμε μεγάλη ξηρασία για αυτήν την περίοδο, όπου μιλάμε για 15 ή 30 ημέρες. Επιπλέον, υδρολογική ξηρασία έχουμε όταν τα αποθέματα νερού που θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε για άρδευση, ύδρευση, κατανάλωση, δε φτάνουν, με αποτέλεσμα να παρατηρείται έλλειμα νερού».

Σύμφωνα με τον κ. Σαπουντζή, η κύρια διαφορά της Ελλάδας με τις υπόλοιπες χώρες όπου παρατηρούνται φαινόμενα ξηρασίας, είναι ότι «εμείς, έχουμε κατά κύριο λόγο χείμαρρους, περίπου 1.500 στον αριθμό και όχι μεγάλα ποτάμια, όπως παραδείγματος χάριν ο Τάμεσης που βρίσκεται στην Αγγλία».

Σε ό,τι αφορά, επιπλέον, τους τρόπους με τους οποίους ο ανθρώπινος παράγοντας «φέρνει πιο κοντά» τα φαινόμενα της ξηρασίας, ο Καθηγητής εξηγεί πως «όταν αντλούμε συνεχώς νερό, υποβιβάζεται η στάθμη του υπογείου υδροφόρου στρώματος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα εδώ είναι ο Πηνειός, όπου αντλείται νερό προκειμένου να ποτιστούν χωράφια έως και στα 500μ. Μην ξεχνάμε, επιπλέον, ότι το 80% του νερού που καταναλώνουμε, χρησιμοποιείται σε γεωργικές δραστηριότητες».

Σύμφωνα πάντοτε με τον Καθηγητή, λοιπόν, «θα μπορούσαμε να κάνουμε κάποιες ενέργειες για να διαχειριστούμε ορθολογικά το νερό.

Μπορούμε να δημιουργήσουμε λιμνοδεξαμενές ή φράγματα έτσι ώστε να συλλέξουμε και παράλληλα να συγκρατήσουμε εκεί το νερό και έτσι να περιορίσουμε τον κίνδυνο πλημμυρών, αλλά και να εμπλουτίσουμε τους υπόγειους υδροφορείς».

Μεγάλες ζημιές αφήνουν πίσω τους οι πλημμύρες

Άλλωστε, σοβαρές καταστροφές δημιουργούνται από τα έντονα φαινόμενα βροχοπτώσεων κι έχουν ως αποτέλεσμα εκτός από τις πλημμύρες επιπλέον συμφορές. Ο κ. Σαπουντζής γνωστοποιεί πως περιστατικά αυτά αφορούν «κατολισθήσεις και γεωκατακριμνήσεις που δημιουργούνται από τα χειμαρρώδη ρεύματα. Τα στοιχεία αυτά, ωστόσο, θα μπορούσαν να αποφευχθούν και να φτάνουν με μικρότερη ταχύτητα και ορμή στον μεγαλύτερο αποδέκτη, δηλαδή τον άνθρωπο. Θα μπορούσαμε, λοιπόν, να αποφύγουμε τις καταστροφές και να τα αξιοποιήσουμε.

Ακομη, θα μπορούσε να γίνει πολύ σοβαρός έλεγχος των παράνομων γεωτρήσεων, προκειμένου να μειωθεί και η κατασπατάληση του νερού στις γεωργικές καλλιέργειες».

Όπως εξηγεί ακόμη ο ίδιος, «το βασικό είναι να προσπαθήσουμε να αυξήσουμε τα επιφανειακά υδατικά αποθέματα και να εμπλουτίσουμε τους υπόγειους υδροφορείς», καταλήγοντας πως «το σχέδιο διαχείρισης κινδύνου πλημμύρας θα πρέπει να γίνουν πιο σφαιρικά και να μετατραπούν σε σχέδιο διαχείρισης των υδάτων ανά λεκάνη απορροής. Έτσι θα βρούμε τη λύση».

Εάν το σχέδιο αυτό εφαρμοστεί, όπως λέει ο Καθηγητής, θα εξασφαλιστούν τεράστιες ποσότητες νερού για τη χώρα μας.

Προσθέτει επιπλέον ,ότι «η Πολιτεία θα μπορούσε να περιορίσει τα άσκοπα ποτίσματα σε πάρκα ή παρόμοιους χώρους, ένα ζήτημα πάνω στο οποίο φαίνεται ωστόσο να δείχνει ήδη μία ευαισθησία».

Πόσο νερό χρειάζεται ο μέσος άνθρωπος για να επιβιώσει και πώς θα μπορούσαμε να μειώσουμε την ποσότητα που σπαταλούμε στην καθημερινότητά μας

Εκτός από τους γεωργούς, που θα μπορούσαν να καταναλώσουν μικρότερες ποσότητες νερού για να ποτίσουν τις καλλιέργειές τους, «οικονομία» στο νερό θα μπορούσαν να κάνουν και όλοι οι υπόλοιποι κάτοικοι της χώρας.

Οι ατομικές ανάγκες του καθενός σε ένα μέσο βιοτικό επίπεδο, εξ άλλου, απαιτούν την κατανάλωση περίπου 200 λίτρων νερού τον μήνα. Ο κ. Σαπουντζής, περιγράφει σχετικά πως «θα μπορούσαμε να προσπαθήσουμε να βάζουμε πλυντήριο όταν συγκεντρώνονται πολλά ρούχα, να τοποθετήσουμε ένα τούβλο στο καζανάκι μας έτσι ώστε να μειώνεται η ποσότητα του νερού που συγκεντρώνεται εκεί, ή ακόμη και να πλένουμε τις αυλές και τα μπαλκόνια μας κάθε πέντε ημέρες, ας πούμε, εάν -μέχρι πρότινος- το πράτταμε κάθε τέσσερις».

Το βασικό, ωστόσο, σύμφωνα με τον Καθηγητή, είναι «να εκσυγχρονιστεί όλο το δίκτυο υδροδότησης. Καθώς, όσο νερό θα εξοικονομούσαμε από την υπερβολική κατανάλωση των πολιτών, άλλο τόσο θα προέκυπτε και από τον κύκλο διανομής του νερού από το σημείο όπου το αντλούμε, έως και το σπίτι μας».

Πηγή: GrTimes